Thoát vị đĩa đệm là hiện tượng đĩa đệm bị chèn ép lệch khỏi vị trí ban đầu giữa hai đốt sống, nhân nhầy bên trong đĩa đệm thoát ra khỏi bao xơ đĩa đệm và có thể chèn ép vào: rễ thần kinh, bao màng cứng, làm hẹp lỗ liên hợp, hẹp ống sống, gây nên các triệu chứng đau nhức, mỏi, tê bì… Nếu chụp phim Xquang sẽ không thấy gì là thoát vị đĩa đệm, chỉ có chụp MRI mới phát hiện ra bệnh.

Cơ thể chúng ta có 24 đốt sống có thể cử động (từ cổ đến thắt lưng), nối giữa các đốt sống là đĩa đệm. Đĩa đệm có cấu trúc dạng thớ sợi chắc xếp theo hình vòng tròn và chứa nhân nhầy bên trong. Đĩa đệm có tác dụng như một chiếc lò so làm cho cột sống cơ thể cử động được uyển chuyển và làm giảm các sang chấn giúp cơ thể tránh được những chấn thương.

Khi đĩa đệm bị dịch chuyển ra khỏi vị trí bên trong giữa hai đốt sống, thường xảy ra sau các tác nhân sang chấn hoặc trên nền đĩa đệm bị thoái hóa mất nước, nứt rách, và trên lâm sàng thường biểu hiện các triệu chứng đau về thần kinh.

Thoát vị đĩa đệm có thể xảy ra ở bất kỳ đoạn nào của cột sống, nhưng hay gặp thoát vị đĩa đệm ở vị trí thắt lưng, trong trường hợp này sẽ gây ra chứng đau thắt lưng. Và khi thoát vị đĩa đệm có chèn ép vào rễ thần kinh tọa sẽ gây chứng đau thắt lưng và đau lan xuống chân dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa. Khi thoát vị ở vị trí cổ, sẽ gây đau cổ gáy. Nếu kết hợp ép rễ thần kinh cánh tay sẽ gây đau cổ, đau vai và cánh tay cùng bên bị chèn ép.

Thoát vị cũng có thể không nhận biết được khi không có triệu chứng là vì không gây chèn ép vào bao màng cứng, ép vào rễ dây thần kinh ở gần nó.